Bij extreme kou zoeken de meeste sporters een geschikt alternatief. Maar je zult niet de eerste zijn die toch stug buiten doorgaat. Belangrijk is het in dat geval om onderkoeling te voorkomen. Als dat toch gebeurt, moet je op de juiste manier handelen. Hoe? Booming Sport geeft laagdrempelig advies.

Hoe herken je signalen van onderkoeling?

Normaal is je lichaamstemperatuur 37 graden Celsius. Bij kou knijpen de bloedvaten samen om warmte vast te houden. Je gaat rillen en klappertanden, waardoor er meer warmte vrijkomt. Bij lichte onderkoeling gaan in eerste instantie je hartslagfrequentie (HF) en ademhaling omhoog. Je hebt een verminderde coördinatie, kunt situaties moeilijker inschatten en raakt verward en suf.

Wordt de onderkoeling erger, dan nemen je HF en ademhaling juist af, verstijven je spieren en verdwijnen de pijn, het rillen en het klappertanden. Je wordt slaperig en je bewustzijn neemt af.

Zowel bij lichte als matige onderkoeling is het zaak om zo snel mogelijk uit de kou weg te gaan en een warme plek op te zoeken. Trek de natte kleding uit en maak gebruik van een isolatiedeken. Bij matige en ernstige onderkoeling, waarbij de HF nog verder is afgenomen en er risico is op bewusteloosheid, moet 112 gebeld worden. Indien nodig is zelfs reanimatie noodzakelijk.

Hoe ga je letsel door kou tegen?

Handen en voeten zijn de lichaamsdelen die bij extreme kou als eerste letsel oplopen. Pijn gaat over in gevoelloosheid en na opwarming kan er een hevige brandende pijn ontstaan, waarbij de gevoeligheid juist kan toenemen. Op die manier kun je winterhanden en/of -tenen ontwikkelen. Er blijft een rode zwelling met een branderig gevoel achter.

De klachten kunnen na één tot drie weken verdwijnen, maar kunnen ook chronisch zijn en langer duren of vaker terugkomen. Dit is een lastige blessure die je helpt te voorkomen door droge en warme sokken en handschoenen te dragen, evenals goed geïsoleerde, niet knellende schoenen.

Bij -15 graden Celsius of nog lagere temperaturen is er kans op bevriezing van de ledematen. De huid wordt wit, er ontstaat een brandend of prikkend gevoel en hevige pijn. Als de kou doorzet, wordt het lichaamsdeel gevoelloos. Blijft de bevriezing onbehandeld, dan kleurt de huid langzaamaan donker en uiteindelijk zwart.

Hopelijk komt het nooit zover, maar mocht je toch verschijnselen van bevriezing ervaren, zorg dan voor een geleidelijke opwarming. Dat kan bijvoorbeeld door de handen onder de oksels te houden of in lauw water onder te dompelen. Als je bevriezing vermoedt, is behandeling in het ziekenhuis noodzakelijk.

Een ander letsel als gevolg van kou is inspanningsastma. De longblaasjes raken extra geprikkeld door de koude, droge lucht. Dit kan een aanval met prikkelhoest of kortademigheid uitlokken en het risico op een luchtweginfectie verhogen. Als je weet dat je hier gevoelig voor bent, overweeg dan om bij extreme kou een alternatieve indoortraining uit te oefenen.